~ 2024-10-30 ~
W artykule wyjaśniamy, kim jest wolontariusz, jakie są obowiązki organizacji korzystającej z jego wsparcia oraz jak prawidłowo uregulować tę współpracę. A to dlatego, że wolontariat odgrywa kluczową rolę w działalności organizacji pozarządowych, wspierając ich misje i cele. W Polsce zasady współpracy z wolontariuszami określa ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003 roku.
Zgodnie z Art. 2 pkt 3 ustawy, wolontariuszem jest każda osoba fizyczna, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na rzecz innych, zgodnie z przepisami prawa. Wolontariuszem może zostać zarówno osoba pełnoletnia, jak i niepełnoletnia za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych. Ważne, by działał z własnej woli i bezinteresownie.
„Wolontariuszem jest osoba działająca dobrowolnie i bez wynagrodzenia.”
Przykład: Katarzyna, studentka pedagogiki, prowadzi bezpłatne warsztaty artystyczne w lokalnej organizacji. Jej zaangażowanie wzbogaca ofertę placówki i daje jej cenne doświadczenie zawodowe.
Każda współpraca z wolontariuszem powinna zostać sformalizowana w postaci porozumienia wolontariackiego. Zgodnie z Art. 44 ustawy, porozumienie musi określać zakres obowiązków wolontariusza, czas trwania jego świadczeń oraz ewentualne świadczenia zwrotne, takie jak pokrycie kosztów podróży czy ubezpieczenie. W przypadku współpracy trwającej dłużej niż 30 dni, porozumienie powinno być zawarte na piśmie.
„Porozumienie wolontariackie musi określać obowiązki i czas trwania współpracy”
Przykład: Lokalna fundacja zatrudnia wolontariusza do pomocy przy organizacji festiwalu. W porozumieniu zapisano, że wolontariusz będzie pracował 20 godzin tygodniowo przez dwa miesiące, a fundacja pokryje koszty jego transportu.
Organizacja, która współpracuje z wolontariuszami, ma szereg obowiązków. Przede wszystkim musi zapewnić wolontariuszowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy (Art. 45 ustawy). Powinna także poinformować go o ryzykach związanych z wykonywaną pracą i – w razie potrzeby – zapewnić szkolenie. Jeśli wolontariusz działa na podstawie porozumienia, organizacja musi także zadbać o jego ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków.
Organizacja korzystająca z pomocy wolontariusza ma obowiązek zapewnić mu ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), jeśli współpraca trwa krócej niż 30 dni – koszty takiego ubezpieczenia ponosi organizacja. Gdy współpraca trwa powyżej 30 dni, wolontariusz jest automatycznie objęty ubezpieczeniem na mocy przepisów ustawy i nie wymaga dodatkowego opłacania składek przez organizację.
„Organizacja ma obowiązek zapewnić wolontariuszowi bezpieczne warunki pracy”
Przykład: w trakcie akcji sprzątania lasu organizacja dostarcza wolontariuszom rękawice ochronne i wodę oraz instruuje ich o zasadach bezpieczeństwa w terenie.
Choć wolontariat jest działaniem nieodpłatnym, warto dokumentować czas i zakres pracy wolontariuszy. Dobrze prowadzona ewidencja pomaga organizacji wykazać wkład społeczny w projektach, a wolontariuszowi może służyć jako referencja. Dokumentacja może obejmować listę obecności, raporty z wykonanych działań oraz certyfikaty udziału.
Bardzo często wolontariat stanowi wkłady własny w projektach finansowanych z dotacji. Wówczas wymagane jest, aby organizacja prowadziła ewidencję czasu pracy wolontariusza. Na jej podstawie będzie można rozliczyć osobowy wkład własny.
Przykład: Fundacja zatrudnia wolontariusza do pomocy przy organizacji konferencji. Pomoc wolontariusza stanowi wkład własny w projekcie. Wolontariusz przepracował w ramach porozumienia wolontariackiego 20 h w pierwszym miesiącu, a w drugim 15 h. Średnia stawka prac obejmujących pomoc organizacyjną wynosi około 30 zł za godzinę. Wówczas wkład własny osobowy w projekcie ma wartość 35 h x 30 zł = 1050 zł.
Wolontariat to nie tylko wsparcie dla organizacji, ale także budowanie więzi społecznych i zaangażowania. Wolontariusze często wnoszą nowe pomysły i entuzjazm, wzmacniając dynamikę zespołu. Dlatego warto zadbać o ich komfort, rozwój oraz poczucie docenienia, np. poprzez organizację spotkań integracyjnych czy wręczanie drobnych upominków.
A jak zachęcić wolontariuszy do współpracy? O tym napiszemy w kolejnym artykule.
Jeśli macie pytania i potrzebujecie profesjonalnej porady w temacie wolontariatu, możecie skorzystać z naszego bezpłatnego doradztwa. Więcej informacji: https://portal-ngo.pl/o-projekcie/
Piotr Dominiak
