Role zespołowe w NGO. Typologia Belbina.

Typologia ról zespołowych to skuteczne narzędzie wspierające pracę zespołów w NGO. Poznaj model Belbina i dowiedz się, jak dobrać role do kompetencji i osobowości członków Twojej organizacji.

Różnorodność zespołu to jego siła
Efektywny zespół w organizacji pozarządowej to nie tylko grupa osób chętnych do działania, ale przede wszystkim zespół dobrze dobrany – pod względem kompetencji, motywacji i stylu pracy. Jednym z narzędzi, które może pomóc zrozumieć, jaką rolę pełni każdy członek grupy i jak budować zrównoważony zespół, jest model ról zespołowych Belbina. To narzędzie bywa niedoceniane, a przecież świetnie wpisuje się w specyfikę NGO, gdzie zespoły działają dynamicznie i często w warunkach ograniczonych zasobów.

Czym są role zespołowe?
Role zespołowe to nie to samo, co stanowiska czy funkcje. To raczej sposoby zachowań, jakie dana osoba naturalnie przyjmuje w grupie. Meredith Belbin wyróżnił dziewięć podstawowych ról, które – jeśli są właściwie połączone – mogą znacząco zwiększyć efektywność zespołu. Jego koncepcja podkreśla, że najlepsze zespoły to te, w których istnieje równowaga między różnymi typami osobowości i stylami działania

Krótka charakterystyka ról Belbina

Lider (Coordinator) – potrafi angażować innych do wspólnej pracy, deleguje zadania, dostrzega talenty w zespole.
Lokomotywa (Shaper) – dynamiczny, zorientowany na cel, motywuje innych i prze do przodu.
Organizator (Implementer) – doskonale radzi sobie z realizacją planów i rozwiązywaniem problemów.
Kreator (Plant) – pomysłowy i oryginalny, wprowadza nowe idee i innowacyjne rozwiązania.
Poszukiwacz źródeł (Resource Investigator) – komunikatywny i pełen entuzjazmu, dobrze radzi sobie w kontaktach z otoczeniem.
Sędzia (Monitor Evaluator) – chłodny analityk, podejmuje decyzje na podstawie faktów i logicznego myślenia.
Dusza zespołu (Teamworker) – empatyczny i pomocny, dba o dobrą atmosferę i relacje w grupie.
Perfekcjonista (Completer Finisher) – dokładny, sumienny, doprowadza zadania do końca.
Specjalista (Specialist) – posiada ekspercką wiedzę w danej dziedzinie i koncentruje się na konkretach

Jak stosować typologię ról w NGO?
W organizacjach pozarządowych typologia ról Belbina może pomóc nie tylko w budowaniu zespołów projektowych, ale także w przydzielaniu zadań czy rozwiązywaniu konfliktów. NGO często działają w sposób zadaniowy, a zespoły są tworzone ad hoc – dobra diagnoza ról pozwala zminimalizować tarcia i zwiększyć efektywność.

Przykładowo, planując nową kampanię społeczną, warto zaangażować kreatora do tworzenia koncepcji, lidera do koordynacji działań, a perfekcjonistę do pilnowania terminów i jakości materiałów. W pracy z wolontariuszami pomocna będzie dusza zespołu, która zadba o dobrą atmosferę i relacje.

Uważaj na pułapki
Zróżnicowanie ról to nie tylko szansa, ale też wyzwanie. Zbyt duża liczba liderów może prowadzić do konfliktów, a brak kreatorów – do stagnacji. Warto również pamiętać, że nie każda osoba czuje się dobrze w każdej roli. Przydzielanie zadań niezgodnych z naturalnymi predyspozycjami może obniżyć motywację i skuteczność działania.

Diagnozuj i rozmawiaj
Najlepszym sposobem na wykorzystanie modelu Belbina w NGO jest połączenie prostego narzędzia diagnostycznego (np. kwestionariuszy) z rozmową w zespole. Wspólna refleksja nad tym, kto jakie role pełni, może być nie tylko cennym źródłem wiedzy, ale też okazją do integracji i lepszego poznania się. Dobrą praktyką jest też okresowa aktualizacja ról – bo ludzie się zmieniają, uczą i rozwijają.

NGO to środowisko idealne dla modelu Belbina
Organizacje pozarządowe charakteryzują się dużą dynamiką, zmiennością zadań i ograniczonymi zasobami. To właśnie w takim kontekście dobrze sprawdza się model Belbina, który promuje elastyczność, wzajemne uzupełnianie się i świadome budowanie zespołu. Dzięki niemu nawet niewielka grupa wolontariuszy może działać jak sprawna, zgrana drużyna.

Źródła:

Meredith Belbin, Team Roles at Work, Butterworth-Heinemann, 2010.
Artur Wilczyński, Wykorzystanie modelu Belbina do identyfikacji ról grupowych, Zeszyty Naukowe WSES w Ostrołęce, 4/2018(31).
Robbins S.P., Zachowania w organizacji, PWE, Warszawa 2004.
Goleman D., Inteligencja emocjonalna w praktyce, Media Rodzina, 2009.

Autor: Piotr Dominiak

Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź nasze inne artykuły na portal-ngo.pl.