~ 2025-04-03 ~
Współczesne organizacje stoją przed koniecznością adaptacji do dynamicznie zmieniającego się otoczenia społeczno-gospodarczego. Tradycyjne modele zarządzania często okazują się niewystarczające w kontekście potrzeb i wartości reprezentowanych przez NGO. W tym świetle, koncepcja zarządzania turkusowego, opisana przez Frederica Laloux w książce „Pracować inaczej”, zyskuje na znaczeniu jako potencjalnie bardziej adekwatne podejście do prowadzenia organizacji społecznych.
Zarządzanie turkusowe opiera się na trzech fundamentalnych filarach:
* samozarządzaniu,
* dążeniu do pełni,
* realizacji ewolucyjnego celu.
Samozarządzanie zakłada brak tradycyjnej hierarchii – decyzje podejmowane są kolektywnie przez zespoły, co sprzyja większej odpowiedzialności i zaangażowaniu pracowników.
Dążenie do pełni oznacza tworzenie środowiska, w którym każdy członek organizacji może w pełni wykorzystać swoje talenty i być autentycznym.
Ewolucyjny cel to idea, że organizacja nie realizuje sztywno określonej strategii, lecz elastycznie dostosowuje swoje działania do zmieniających się warunków i potrzeb społecznych. W praktyce oznacza to, że cele organizacji są dynamiczne i wynikają z jej misji oraz wartości, a nie z narzuconych z góry planów.
Organizacje pozarządowe z natury są zorientowane na wartości, misję i zaangażowanie społeczne, co czyni je naturalnym środowiskiem dla wdrażania turkusowego modelu zarządzania. Brak tradycyjnej hierarchii w turkusie odpowiada strukturze wielu NGO, gdzie decyzje często podejmowane są kolektywnie, a liderzy pełnią rolę facylitatorów, a nie autorytarnych przełożonych. Ponadto, samozarządzanie sprzyja większej elastyczności i szybkości reakcji na zmieniające się potrzeby społeczne, co jest kluczowe w działalności NGO. Dążenie do pełni pozwala członkom organizacji na pełniejsze zaangażowanie i wykorzystanie swoich unikalnych umiejętności, co zwiększa efektywność działań. Ewolucyjny cel z kolei umożliwia organizacjom pozarządowym adaptację do nowych wyzwań i kontekstów, bez konieczności rezygnacji z ich podstawowych wartości.
Mimo licznych zalet, wdrażanie turkusowego modelu zarządzania w organizacjach pozarządowych wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Przede wszystkim, przejście od tradycyjnych struktur hierarchicznych do samozarządzania wymaga zmiany kultury organizacyjnej i mentalności członków organizacji. Nie wszyscy są przygotowani na większą odpowiedzialność i autonomię, co może prowadzić do niepewności i oporu. Ponadto, brak jasno określonych ról i procedur może w początkowej fazie prowadzić do chaosu i spadku efektywności. Ważne jest również zapewnienie odpowiednich narzędzi i szkoleń, które pomogą członkom organizacji przystosować się do nowego modelu pracy. Wreszcie, konieczne jest ciągłe monitorowanie i dostosowywanie procesu wdrażania turkusu, aby zapewnić jego skuteczność i zgodność z misją organizacji.
W Polsce i na świecie istnieją organizacje pozarządowe, które z powodzeniem wdrażają elementy turkusowego zarządzania. Na przykład, holenderska organizacja Buurtzorg, świadcząca usługi pielęgniarskie, zrezygnowała z tradycyjnej hierarchii na rzecz autonomicznych zespołów pielęgniarek, co przyniosło znaczne oszczędności i poprawę jakości usług. W Polsce, niektóre fundacje i stowarzyszenia eksperymentują z modelami samozarządzania, wprowadzając kolektywne podejmowanie decyzji, transparentność finansową i elastyczne struktury organizacyjne. Takie podejście sprzyja większemu zaangażowaniu członków organizacji i lepszemu dostosowaniu działań do potrzeb społecznych. Jednakże, każdy przypadek wdrażania turkusu jest unikalny i wymaga dostosowania do specyfiki danej organizacji.
Zarządzanie turkusowe oferuje organizacjom pozarządowym nowy paradygmat działania, który lepiej odpowiada ich misji, wartościom i potrzebom. Choć wdrażanie tego modelu wiąże się z wyzwaniami, takimi jak zmiana kultury organizacyjnej czy potrzeba nowych kompetencji, korzyści płynące z większej autonomii, zaangażowania i elastyczności są nie do przecenienia. Organizacje, które zdecydują się na turkusowe zarządzanie, mogą liczyć na bardziej zmotywowany zespół, lepsze dostosowanie do zmieniających się warunków i większą skuteczność w realizacji swojej misji społecznej.
Źródła:
Autor: Piotr Dominiak
Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź nasze inne artykuły na portal-ngo.pl.
© Lokalna Grupa Działania Partnerstwo Dorzecze Słupi
